گشتی در زیباترین خانه های تاریخی مشهد

مشهد شهری تاریخی است و در گوشه و کنار آن نشانه هایی از تاریخ کهن پایتخت معنوی ایران دیده می شود. تا دوران صفویه، مشهد شهر بزرگ و قابل توجهی نبوده و به همین دلیل بناهای تاریخی در این شهر همگی بعد از دوران صفویه ساخته شده اند. بالا رفتن سن بنا ها و بی توجهی به این بنا های ارزشمند باعث شده تا بسیاری از آثار تاریخی مشهد تخریب شوند. با این حال هنوز هم خانه های تاریخی مشهد، با صلابت و استوار در بخش های مختلف این شهر مذهبی به حیات خود ادامه می دهند.

با مشهد مگ همراه باشید تا در لابه لای کوچه های این شهر گشتی بزنیم و با داستان زیباترین خانه های تاریخی مشهد آشنا شویم.

خانه تاریخی توکلی مشهد

گشت خود در میان زیباترین خانه‌های تاریخی مشهد را با یکی از قدیمی‌ترین آن‌ها شروع می‌کنیم. خانه تاریخی توکلی، از یادگارهای به جا مانده از اوایل دوران قاجار است و یکی از زیباترین مکان های تاریخی مشهد محسوب می‌شود.

با ورود به حیاط خانه زیبایی آجرکاری‌ها و طرح‌های چشم نواز آن‌ها ما را شگفت زده می‌کند. طرح بنا همان چیزی است که از یک خانه قاجاری انتظار داریم. درهای چوبی متعدد با طاق‌های زیبای آجری، ستون‌های آجری با سر ستون‌های نفیس، کاشی کاری، اتاق‌های تو در تو و سایر عناصر معماری دوران قاجار در جای جای خانه دیده می‌شود.

این خانه که به تازگی مرمت شده است، جذابیت‌های زیادی برای گردشگران داخلی و خارجی دارد. فضای حیاط بنا برای عکاسی بسیار مناسب است. همچنین یک موزه مردم شناسی کوچک در این خانه تاریخی برپا شده است که می‌تواند شما را با زندگی مردم در دوران قاجار آشنا کند. فاصله کم تا حرم نیز دلیل دیگری است که می‌تواند به جذابیت‌های بازدید از این خانه تاریخی اضافه کند. بنابراین توصیه می‌کنیم در هنگام سفر به مشهد، بازدید از خانه تاریخی توکلی را نیز فراموش نکنید.

ساعت بازدید ۸ صبح تا ۹ شب

ورودی: رایگان

آدرس خانه توکلی مشهد: خیابان نواب صفوی، صفوی ۷

خانه تاریخی داروغه مشهد

در فاصله کمی از خانه توکلی، خانه تاریخی داروغه مشهد قرار دارد که یکی از معروف‌ترین و زیباترین خانه‌های تاریخی در این شهر است. اولین چیزی که در مواجه با این بنای با شکوه نظر شما را جلب می‌کند تفاوت معماری آن با سایر خانه‌های تاریخی مشهد است. رگه‌هایی از معماری روسی، صلابت خاص و منحصر به فردی به معماری خانه تاریخی داروغه مشهد داده است. تندیس‌های گچی به شکل‌های زیبا و متنوع یکی از المان‌ها معماری روسی هستند که در کمتر بنایی در ایران دیده می‌شوند.

اهمیت این بنای تاریخی باعث شد تا مسئولان میراث فرهنگی درترمیم و مرمت آن تلاش زیادی از خود نشان دهند. نتیجه این تلاش‌ها نیز باعث شد تا سازمان جهانی یونسکو در سال ۲۰۱۶ جایزه حفظ و نگهداری میراث فرهنگی آسیا-اقیانوسیه را به خانه داروغه مشهد اهدا کند. معماری منحصر به فرد بنا می‌تواند به تنهایی چند ساعتی شما را به خود مشغول کند. در کنار بازدید از بنا می‌توانید در عکاسخانه سنتی عکس یادگاری بگیرید و در قهوه خانه آن نیز چایی دبش نوش جان کنید.

زمان بازدید ۸ صبح تا ۱۴ و ۱۶ تا ۱۹ بعد از ظهر

ورودی: ۳۰۰۰ تومان

آدرس خانه داروغه مشهد: خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه

خانه تاریخی ملک مشهد

خانه ملک در اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی ساخته شده است. به همین دلیل در معماری آن تلفیقی از عناصر معماری دوران پهلوی اول و اواخر قاجار است. این بنای تاریخی نسبت به دو خانه تاریخی معروفی که قبل از این با آن‌ها آشنا شدیم، قدمت کمتری دارد اما متاسفانه بخش‌های زیادی از آن تخریب شده است. آجرکاری‌های زیبا و گچ بری‌های منحصر به فرد در نمای بنا توجه ما را به خود جلب می‌کند. در قسمت‌های مختلف طرح‌ها و المان‌های معماری تا حدودی تغییر می‌کنند و بسیار چشم نواز هستند.

با وارد شدن به درون خانه ملک، زیبایی معماری بنا دوچندان می‌شود سقف چوبی منبت کاری شده با گچ بری‌های فوق العاده ای از عناصر کم نظیری هستند که شاید در خانه‌های تاریخی دیگری نتوانید نمونه آن را پیدا کنید. در حال حاضر این بنای تاریخی علاوه بر یک جاذبه گردشگری پرطرفدار، یک مرکز هنری پویا و شاداب نیز به حساب می‌آید. یک کافه کوچک به همراه یک فروشگاه صنایع دستی از دیگر جذابیت‌های خانه تاریخی ملک برای گردشگران هستند.

زمان بازدید: ۸ صبح تا ۶ غروب

ورودی: رایگان

آدرس خانه ملک: ضلع شرقی خیابان امام خمینی، رو به روی ساختمان دارایی

خانه تاریخی امیری مشهد

خانه امیری با بیش از ۱۵۰ سال قدمت یکی دیگر از خانه‌های تاریخی مشهد است که در خیابان نواب قرار دارد. فاصله زیادی بین خانه امیری و خانه توکلی یا خانه داروغه وجود ندارد اما در واقعیت وضعیت آن‌ها اصلاً شبیه به هم نیست. این بنای تاریخی زیبا متاسفانه سال‌ها مورد بی مهری و بی توجهی قرار گرفته است. نمای آجری، طاق‌های کاشی کاری شده و گچ بری‌های هنرمندانه این خانه به مرور زمان دچار آسیب شده‌اند و نیاز به مرمت سریع دارند. میراث فرهنگی مشهد دست به کار شده است تا خانه امیری را به عنوان یکی از میراث فرهنگی ثبت شده مشهد نجات دهد. اگر علاقه مند به معماری اواخر دوران قاجار و ابتدای دوران پهلوی اول هستید حتماً بازدید از این بنا را در لیست خود قرار دهید.

زمان بازدید: نا مشخص

ورودی: رایگان

آدرس خانه امیری مشهد: خیابان نواب صفوی، نواب صفوی ۹

خانه تاریخی رجایی مشهد

در بین خانه‌های تاریخی مشهد، خانه تاریخی رجایی جایگاه خاص خود را دارد. این خانه تا همین اوخر به عنوان خانه مسکونی مورد استفاده قرار می گیرفت. بعد از آن، تبدیل به یک مهمان سرا شد. نمای زیبای آجری به همراه گچ بری‌ها و کاشی کاری‌هایی که در جای جای خانه دیده می‌شوند نشان از صلابت این بنای تاریخی در گذشته دارند. آجرهای قدافی که در کف حیاط کار شده‌اند در کنار حوض و باغ درون حیاط زیبایی بنا را دوچندان می‌کنند. متاسفانه این بنا نیز وضعیت چندان مناسبی ندارد. مرمت‌هایی در کنار و گوشه آن انجام شده که کافی نیست. با این حال همچنان علاقه مندان به خانه‌های تاریخی مشهد به این بنای تاریخی نیز سر می‌زنند و از فضایی که یادآور شکوه گذشته آن است لذت می‌برند.

ورودی: رایگان همراه با امکان اقامت

آدرس خانه رجایی مشهد: مشهد، ملحه چهارباغ، کوچه پرتو

خانه پیشه وران مشهد

خانه تاریخی پیشه وران یکی دیگر از خانه‌های تاریخی مشهد است که قدمت آن به اواخر دوران قاجار می‌رسد. برخلاف خانه‌های دیگر آن دوران، چندان بزرگ نیست و حیاط نسبتاً کوچکی دارد. نمای آجری در قسمت‌های مختلف متفاوت است که نشان دهنده بازسازی‌های متعدد در بنا است. در قدیمی‌ترین قسمت خانه پیشه وران، نمای آجری زیبایی را مشاهده می‌کنیم که با کاشی کاری نواری تزئین شده است. این بنا به ثبت میراث فرهنگی نرسیده است و فعلاً شهرداری مشهد متولی و مالک آن به حساب می‌آید. شهرداری با استفاده از المان‌های سنتی در این خانه، سعی کرده است تا فضای دوران قاجار را بازسازی کند. با این حال برای شناخته شدن بیشتر خانه پیشه وران باید تدابیر کارآمدتری اندیشیده شود.

ورودی: رایگان

آدرس خانه پیشه وران: مشهد، خیابان آخوند خراسانی ۵

خانه کوزه کنانی مشهد

خانه بزرگ کوزه کنانی با بیش از ۱۵۰ سال قدمت متعلق به اواخر دوران قاجار و یکی از خانه‌های تاریخی زیبای مشهد است. معماری متفاوت بنا با ستون‌های زیبا و ورودی دو طرفه با طاق‌های متعلق به دوران قاجار توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. این بنا در ابتدا در لیست میراث ملی ایران قرار داشت اما با توجه به وجود ادعای مالکیت شخصی، از لیست میراث ملی خارج شد. مالک تصمیم به بازسازی بنا داشت با این حال هنوز وضعیت خانه کوزه کنانی مشهد چندان مشخص نیست. این بنا در صورت بازسازی مناسب می‌تواند به یکی از زیباترین بناهای تاریخی باقی مانده از دوران قاجار در شهر مشهد تبدیل شود. در حال حاضر میراث فرهنگی از این بنا به عنوان موزه مشروطیت استفاده می‌کند. اگر به موزه‌ها علاقه مند هستید پیشنهاد می‌کنیم مقاله بهترین موزه های مشهد را نیز مطالعه کنید.

آدرس خانه کوزه کنانی مشهد: خیابان شیرازی، کوچه چهار باغ، کوچه پنجه

خانه‌های تاریخی مشهد نیاز به توجه بیشتری دارند

در این مقاله سعی کردیم بهترین و معروف‌ترین خانه‌های تاریخی مشهد را معرفی کنیم. در این میان تنها سه خانه توکلی، داروغه و ملک وضعیت مناسبی دارند که اتفاقاً هر سه به جاذبه‌های تاریخی شهر تبدیل شده‌اند. سایر خانه‌های مشهد که در این لیست به آن‌ها اشاره کردیم وضعیت مناسبی ندارند. علاوه بر این، بناهای دیگری مانند خانه وطن چی، خانه غفوری، سرای ترکمن‌ها، خانه موسوی، خانه مسکونی بلخاست و … در مشهد وجود دارند که در صورت رسیدگی و توجه بیشتر می‌توانند به جاذبه‌های گردشگری تبدیل شوند.