با بنای تاریخی مدرسه عباسقلی خان مشهد بیشتر آشنا شوید

اگر قصد برنامه‌ریزی برای سفر به مشهد یا یک مشهد‌گردی متفاوت و بی نظیر دارید، مطالعه این مقاله از مشهد مگ را از دست ندهید. در این مقاله می‌خواهیم یکی از بناهای تاریخی مشهد را معرفی کنیم. این بنای تاریخی مدرسه عباسقلی خان شاملو نام دارد که یکی از بناهای تاریخی ارزشمند در شهر مشهد به شمار می‌رود. این مدرسه به دلیل داشتن سبک معماری بی‌نظیری به یکی از شاهکارهای معماری ایران تبدیل شده است. مالک اصلی این مدرسه، عباسقلی خان شاملو بود. برای اینکه بدانیم عباسقلی خان کیست و با تاریخچه این مدرسه تاریخی بیشتر آشنا شویم قسمت‌های بعدی را حتما مطالعه کنید.

عباسقلی خان کیست؟ آشنایی با موسس و واقف اصلی مدرسه

عباسقلی خان شاملو که به عباسقلی خان بیگلربیگی نیز شهرت دارد در دوران صفویه به مدت ۳۴ سال حاکم خراسان بزرگ بود. در آن دوران گستردگی خراسان تا سرزمین هرات نیز امتداد داشت؛ به همین دلیل او را به نام حاکم هرات نیز می‌شناسند. عباسقلی خان بیگلربیگی فردی اهل ادب، فضیلت و دیانت بود. عباسقلی در یک قبیله ترک به نام شاملو متولد شد. قبیله شاملو یکی از قبایل ترک هواخواه شاه اسماعیل صفوی بودند.

عباسقلی خان در سال ۱۰۵۱ قمری از طرف شاه صفی به منصب امیر امیران خراسان یا همان بیگلر بیگی و حاکم خراسان منصوب شد. این عنوان در طول دوران پادشاهی شاه عباس دوم و شاه سلیمان نیز برعهده عباسقلی خان بود. این حاکم خراسان در طول دوران حاکمیت خود دستور ساخت بناهای ارزشمند متعددی مانند گمرک، مدرسه و بازار را داد که مدرسه عباسقلی خان یکی از آن‌ بناهاست.

در شهر مشهد بناهای تاریخی متعددی وجود دارد که بازدید از آن‌ها ما را به دوران تاریخی دور می‌فرستند. بنای آرامگاه خواجه ربیع یکی از همان آثار تاریخی است که در سفر به مشهد حتما باید از آن بازدید کنید.

تاریخچه مدرسه عباسقلی خان، بنایی ارزشمند یادگار دوران صفویه

خوشبختانه مدرسه عباسقلی خان شاملو تنها مدرسه‌ای است که از دوران صفویه در شهر مشهد باقی مانده. این مدرسه در طول تاریخ دستخوش اتفاقات بسیاری شده است اما اکنون پابرجا بوده و همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. عباسقلی شاملو علاقه بسیاری به علم و ادبیات داشت و فردی اهل شعر و شاعری بود.

علاقه عباسقلی به دانش باعث شد دستور ساخت مدرسه‌ای بزرگ و باشکوه را در نزدیکی حرم امام رضا (ع) صادر کند. زمین این مدرسه یکی از موقوفات عباسعلی بود و اولین کلنگ ساخت مدرسه در سال ۱۰۷۷ هجری قمری زده شد. این مدرسه در حال حاضر نزدیک به ۳۶۰ سال قدمت دارد. در طول این سال‌ها افرادی مانند حاج فاضل خراسانی، آیت الله میرزا حسن صالحی، آیت الله میرزا موسی سبزواری و سید اسماعیل بلخی در مدرسه عباسقلی تحصیل کرده‌اند.

معماری مدرسه و حوزه عباسقلی مشهد، بنایی با کاشی‌های فیروزه‌ای

به محض ورود به حیاط مدرسه عباسقلی با یک بنای آجری با کاشی‌‌های لاجوردی مواجه می‌شوید که سبک معماری دوره صفوی به خوبی در آن مشهود است. ایوان‌های بزرگ، کاشی‌کاری‌های ظریف و هنرمندانه، حجره‌های آجری و ساده، مقرنس‌های خیره کننده و ورودی‌های گنبدی شکل همگی از ویژگی‌های معماری دوران صفویه هستند. دورتادور حیاط مدرسه حجره‌های ساده و نورگیری وجود دارد که تعداد آن‌ها به ۱۰۴ عدد می‌رسد.

بنای اصلی حوزه عباسقلی خان هم از یک ساختمان دو طبقه با چهار ایوان تشکیل شده است. طبقه اول به وسیله ۱۲ راه‌پله به طبقه دوم متصل می‌شود. مصالح اصلی این بنا آجر بوده و با گچ‌بری و کاشی‌کاری تزیین شده است. یکی دیگر از بناهایی که معماری باشکوه و کاشی‌کاری‌ چشمگیر و استادانه‌ای دارد مسجد گوهر شاد مشهد است. قدمت مسجد گوهر شاد متعلق به دوران تیموریان بوده و یکی از جاذبه‌های تاریخی مشهد به شمار می‌رود.

شرایط ثبت نام در حوزه علمیه عباسقلی خان چیست؟

مدرسه عباسقلی شاملو در طول سال‌های اخیر به حوزه علمیه تغییر کاربری داده است. طلب بسیاری از سراسر ایران علاقه‌کمند به ثبت نام در حوزه علمیه عباسقلی خان هستند. پذیرش طلاب در این مدرسه از بین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی برای سطح مقدماتی حوزه است. همچنین سطح‌ عالی پذیرش طلاب در این حوزه در زمینه مدرسه تخصصی «علوم عقلی» است. در حاضر نزدیک به ۱۰۰ طلبه در این مدرسه مشغول تحصیل حوزوی هستند.

مکان‌های دیدنی مشهد در نزدیکی مدرسه عباسقلی، لذت یک گردشگری ناب در مشهد

اگر بعد از بازدید مدرسه و حوزه شاملو هنوز وقت برای مشهد گردی دارید فرصت را از دست ندهید. برخی از مکان‌های دیدنی مشهد که در نزدیکی مدرسه عباسقلی قرار دارند به شرح زیر هستند.

• مسجد مجلل،‌ فاصله ۳۰۰ متر
• حرم امام رضا، فاصله ۴۰۰ متر
• بازار رضا، فاصله ۱ کیلومتر
• گنبد سبز، فاصله ۱٫۹ کیلومتر
• پارک میرزا کوچک خان جنگلی، فاصله ۱٫۶ کیلومتر
• پارک وحدت،‌ فاصله، ۱٫۶ کیلومتر

بخش بسیاری از مسافران مشهد و زائران حرم امام رضا را خانم‌ها تشکیل می‌دهند. خانم‌های بیشتر به‌صورت گروهی سفر می‌کنند و در جمع‌های خود به دنبال تفریحات ساده هستند. پارک‌ های بانوان مشهد یکی از بهترین مکان‌هایی است که خانم‌ها می‌توانند ساعتی را به استراحت و تفریح بپردازند. پارک ریحانه، پارک حجاب، باغ گل رز،‌ پارک گلایل و پارک وحدت از پارک‌های ویژه بانوان در مشهد هستند.

آدرس و راه‌های دسترسی به حوزه علمیه عباسقلی شاملو در مشهد

حوزه علمیه عباسقلی شاملو در خیابان نواب صفوی، یکی از قدیمی‌ترین خیابان‌های مشهد، قرار گرفته است. پیدا کردن این مدرسه تاریخی کار چندان سختی نیست چون تا حرم امام رضا (ع) کمتر از ۵۰۰ متر فاصله دارد. با استفاده از تاکسی، مترو و اتوبوس‌های درون شهری نیز می‌توانید خودتان را به خیابان نواب صفوی برسانید.

در این مقاله از مشهد مگ درباره یکی از بناهای تاریخی شهر مشهد صحبت کردیم. آیا مدرسه علمیه عباسقلی خان را می‌شناختید؟ آیا تا کنون از این مدرسه دوران صفویه بازدید داشته‌اید؟ خوشحال می‌شویم تجربیات خود درباره بازدید از مدرسه عباسقلی شاملو را با ما و خوانندگان مجله مشهد مگ به اشتراک بگذارید.